Ngọc Huyền sinh ngày 28 tháng 6 năm 1970 tại Sài Gòn với tên thật là Vũ Hà Ngọc Huyền.
Thân phụ Ngọc Huyền là kiến trúc sư gốc Hà Nội, thân mẫu theo nghề buôn bán nguyên quán ở Hà Tây. Ngọc Huyền chính thức bước vào nghề rất sớm, từ khi mới 14 tuổi trong vở Tấm Cám. Chịu sự ảnh hưởng từ bố mẹ và người bác gái đều là những người yêu thích bộ môn cải lương, những vở tuồng cải lương được nghe trong gia đình đã thấm vào đầu ốc non nớt của Ngọc Huyền để cô sớm cất tiếng hát theo những nghệ sĩ nổi tiếng.
Mẹ của Ngọc Huyền rất mê xem hát cải lương tuồng cổ nên mỗi khi bà đến xem các đoàn hát Minh Tơ, Huỳnh Long, bà cho Ngọc Huyền đi theo. Nữ nghệ sĩ Bạch Lê thường dẫn Ngọc Huyền đứng bên cánh gà coi hát và thỉnh thoảng dạy cho Ngọc Huyền hát vài bài ca Hồ Quảng.
Nữ nghệ sĩ Ngọc Huyền đã được nhiều bậc thầy truyền dạy nghề hát, nên cô diễn thành công nhiều loại tuồng, từ các tuồng cổ, hồ quảng đến các vở ca kịch xã hội hiện đại. Ngọc Huyền đã được huy chương vàng giải Trân Hữu Trang năm 1991, là diễn viên được ưa thích nhất trong những năm 1991, 1992, 1993. Ngọc Huyền và Kim Tử Long là diễn viên đẹp đôi nhất trong nhiều năm liền.
Ngọc Huyền đẹp trên sân khấu nhờ nơi má lúm đồng tiền. Cái đẹp của nụ đồng tiền của Ngọc Huyền tạo ra một nụ cười đầy nữ tính, đôi lúc còn tạo ra được hiệu quả thẩm mỹ bất ngờ. Trong tuồng 'Bụi Mờ ải nhạn', ở Nhạn Môn Quan, Chiêu Quân-Ngọc Huyền được chở đi cống Hồ. Cả triều Hán và triều Hồ, cả một thời khốc liệt giao tranh chỉ để mua một nụ cười mỹ nữ. Nụ cười và sắc đẹp khuynh nước khuynh thành của nàng như là một báu vật mà người ta tử chiến với nhau, quyết chiếm hữu nó cho bằng được.
Ngọc Huyền vừa được phong là nghệ sĩ ưu tú thì cô theo chồng định cư tại Mỹ vào giữa năm 2002.
